Czy mogę odwołać wakacje z powodu koronawirusa?

Epidemia koronawirusa spowodowała największy kryzys w branży turystycznej od dziesiątek lat. Przez długi czas służby odradzały podróże, zwłaszcza do krajów, w których odnotowano ogniska choroby. Czy osoby, które zaplanowały już wypoczynek za granicą mogą zrezygnować z wakacji? Jakie prawa przysługują turystom?

Wielu turystów zaplanowało już tegoroczne urlopy za granicą. Wakacje są już często zarezerwowane, zaliczki i zadatki zostały wpłacone… jednak czy warto ryzykować? Przybywa obaw w związku z wzrastającą liczbą zachorowań na wirus COVID-19. Skomplikowane umowy, które turyści zawarli z biurami podróży, zawierają postanowienia o rezygnacji z wypoczynku… często obwarowane dodatkowymi karami pieniężnymi.

Możliwość odwołania wycieczki

Czy można odwołać wakacje bez konsekwencji? Wyjątkowo, jeśli konsument zawarł umowę poza lokalem przedsiębiorstwa (np. przez Internet lub telefon) może w terminie 14 dni od dnia jej zawarcia odstąpić od niej bez podawania przyczyny i ponoszenia kosztów.

Zasadniczo każdy podróżny może odstąpić od umowy o udział w imprezie turystycznej w każdym czasie przed jej rozpoczęciem – tak mówią przepisy prawa, jednak w umowach biura podróży często zastrzegają, że w przypadku takiej rezygnacji należą im się dodatkowe opłaty. Oznacza to, że jeżeli klient rozmyśli się, nie zostanie mu zwrócona wpłacona zaliczka, a poza tym może zostać obciążony dodatkową karą umowną. Tak będzie w przypadku rezygnacji bez podania przyczyny. Inaczej jednak wygląda sytuacja turystów w przypadku wystąpienia nadzwyczajnych zdarzeń, których nie mogli przewidzieć w chwili rezerwowania wakacji.

Koronawirus nadzwyczajną okolicznością

Epidemia koronawirusa w niektórych krajach może być uznana za przyczynę o charakterze naturalnym, przypadkowym i niemożliwym do przewidzenia. Takie zdarzenie określane jest jako „siła wyższa”, a zatem zjawisko, które powoduje zwolnienie z odpowiedzialności. Takie okoliczności przewidziane są przez prawo. Każdy podróżny może zatem odstąpić od umowy z biurem podróży w przypadku wystąpienia nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności, które występują w miejscu docelowym lub jego najbliższym sąsiedztwie. Jak wynika z przepisu art. 47 ust. 4 ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych, turyści w przypadku wystąpienia takich okoliczności mogą zrezygnować z wakacji bez ponoszenia opłaty za odstąpienie.

Szansa na zwrot wpłaconych pieniędzy

Z przepisów wynika, że turyści mogą żądać wyłącznie zwrotu wpłat dokonanych z tytułu imprezy turystycznej, bez odszkodowania lub zadośćuczynienia w tym zakresie. Każda sprawa jest jednak rozpatrywana indywidualnie. Oznacza to, że w przypadku rezygnacji biura podróży będą analizować, czy faktycznie zachodzą wymienione w przepisach przesłanki do odstąpienia od umowy. Wątpliwości nie będzie, jeśli klienci odwołują wyjazdy do krajów, w których istnieje realne zagrożenie dla zdrowia. Tu należy posiłkować się oficjalnymi komunikatami służb.

realne zagrożenie dla zdrowia

Chiny, Hongkong, Korea Południowa, Włochy, Iran, Japonia, Tajlandia, Wietnam, Singapur i Tajwan – to kraje i regiony, do których podróżowanie nie jest zalecane ze względu na zagrożenie epidemiologiczne. Podczas rozmów z przedstawicielami biura podróży warto powoływać się na oficjalne komunikaty Głównego Inspektora Sanitarnego, który na podstawie oceny ryzyka Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) odradza podróże w tych kierunkach. W przypadku osób przebywających na terenie Niemiec, Francji i Hiszpanii zalecane jest zachowanie szczególnych środków ostrożności i unikanie dużych skupisk ludzkich.

Jeśli w miejscu, gdzie zaplanowany był wypoczynek, w chwili obecnej zaistniało realne niebezpieczeństwo dla zdrowia, biuro podróży ma obowiązek uznać roszczenie klienta. Oznacza to zatem, że zwróci wpłacone kwoty i nie może żądać dodatkowych opłat.

Jak ocenić ryzyko niebezpieczeństwa?

Problem może wystąpić, gdy klienci będą rezygnować z zaplanowanych wyjazdów do krajów, w których co prawda nie ma ognisk koronawirusa, jednak przybywa osób zarażonych i ofiar śmiertelnych. W tych przypadkach również każde odwołanie będzie rozstrzygane indywidualnie. Mogą zdarzyć się sytuacje, że przedstawiciele branży turystycznej będą odmawiać nam racji, twierdząc, że w docelowym miejscu wypoczynku nie ma realnego zagrożenia dla turystów. Jeżeli biura podróży nie będą chciały zwrócić wpłaconych kwot i zażądają od turystów dodatkowych, zgodnych z umową opłat za odwołanie wyjazdu, wówczas nie pozostaje nic innego, jak skierowanie sprawy do sądu.

W przypadku wątpliwości dotyczących indywidualnych umów z biurami podróży można skorzystać z pomocy adwokatów, również z porad świadczonych przez miejskich i powiatowych rzeczników konsumenta: https://www.uokik.gov.pl/pomoc.php

Ministerstwo Spraw Zagranicznych zachęca wszystkich wyjeżdżających do rejestracji w systemie Odyseusz, który pozwala konsulowi na sprawny kontakt w wypadku wystąpienia sytuacji kryzysowej. Szczegółowe informacje dotyczące bezpieczeństwa w poszczególnych państwach i regionach, w tym potrzebne dane kontaktowe, znajdują się na stronie Ministerstwa Spraw Zagranicznych w zakładce Informacje dla podróżujących: https://www.gov.pl/web/dyplomacja/informacje-dla-podrozujacych

Aktualne informacje o liczbie odnotowanych przypadków zarażenia COVID-19 w poszczególnych krajach można uzyskać na stronie: https://gis.gov.pl/