Rozwód czy separacja – czym się różnią?

ROZWÓD CZY SEPARACJA? CO LEPSZE DLA MAŁŻONKÓW?

W momencie, kiedy Twoje małżeństwo przestało być sielanką i nikłe są szanse na jego poprawę, pojawia się pytanie: co dalej? Rozwód czy separacja? Które z tych rozwiązań jest lepsze dla małżonków, jakie konsekwencje niesie decyzja o rozwodzie, a z czym wiąże się separacja?

Przede wszystkim należy zdawać sobie sprawę z zasadniczej różnicy między rozwodem a separacją. W przypadku orzeczenia przez sąd rozwodu, małżeństwo przestaje definitywnie istnieć. Byli małżonkowie mają prawo do wzięcia ponownie ślubu z nowym partnerem. Separacja różni się od rozwodu tym, że małżonkowie pozostający w separacji nie mogą wstąpić w nowe związki małżeńskie. Nie dochodzi więc do rozpadu węzła małżeńskiego, małżeństwo formalnie istnieje cały czas.

Co ważne, orzeczenie separacji skutkuje rozdzielnością majątkową pomiędzy małżonkami, a zatem każdy z nich może wnosić o podział wspólnego majątku. Sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad dziećmi oraz o wysokości alimentów, może również zdecydować o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania małżonków. Separacja skutkuje również zmianami na tle spadkobrania. Po orzeczeniu separacji małżonek nie dziedziczy po drugim małżonku na podstawie ustawy i nie ma prawa do zachowku.

Kiedy można ubiegać się o rozwód?

Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego koniecznym warunkiem dopuszczalności rozwodu jest wystąpienie zupełnego i trwałego rozkładu pożycia pomiędzy małżonkami. Rozkład pożycia jest trwały, gdy doświadczenie życiowe pozwala uznać, że nie nastąpi już powrót małżonków do wspólnego pożycia. O zupełnym rozkładzie pożycia mówimy wtedy, gdy wszelkie więzi – fizyczne, duchowe i gospodarcze, łączące małżonków zostały zerwane. Oznacza to, że małżonkowie nie współżyją ze sobą fizycznie, nie zgadzają się ze sobą i przestali prowadzić wspólne gospodarstwo domowe.

Istnieje jednak kilka przesłanek, które wyłączają orzeczenie rozwodu. Sąd nie orzeknie rozwodu, jeśli:

• wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci (silna więź emocjonalna dzieci z obojgiem rodziców),
• orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (nieuleczalna choroba jednego z małżonków, konieczność pomocy moralnej i materialnej),
• żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugie z małżonków wyrazi zgodę na rozwód. Sąd orzeknie rozwód, pomimo braku zgody niewinnego małżonka, gdy jego odmowa na rozwód jest w określonych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego (zemsta, nienawiść wobec małżonka winnego, albo w sytuacji, kiedy małżonek winny stworzył nową rodzinę, w której są małoletnie dzieci, a ze związku małżeńskiego dzieci nie ma albo są już dorosłe.

Czego można żądać w pozwie rozwodowym?

Orzekając rozwód, sąd może:

• ustalić, czy i który z małżonków ponosi winę za rozkład pożycia małżeńskiego,
• ustalić o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków oraz o kontaktach rodziców z dzieckiem,
• ustalić w jakiej wysokości każdy z małżonków jest zobowiązany do ponoszenia kosztów związanych z utrzymaniem dziecka,
• ustalić o sposobie korzystania ze wspólnie zajmowanego mieszkania,

W trakcie postępowania rozwodowego można także dochodzić alimentów od byłego współmałżonka, gdy:

• nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i znajduje się w niedostatku, np. choruje, jest bez pracy,
• rozwód powoduje znaczne pogorszenie jego sytuacji materialnej, a małżonek od którego żąda alimentów, został uznany wyłącznie winnego rozkładu pożycia.

Separacja alternatywą dla rozwodu?

Do jej orzeczenia wystarczy stwierdzenie, że nastąpił zupełny rozkład pożycia małżeńskiego – nie musi on jednak być trwały, jak w przypadku rozwodu. Jeżeli małżonkowie są zgodni w tej kwestii, sąd może orzec separację. Jednym z celów separacji jest danie małżonkom możliwości przemyślenia sytuacji, poprawy i ewentualnego powrotu. Część małżeństw godzi się na separację ze względów religijnych, moralnych, bądź ze względu na dzieci.

Jednakże mimo zupełności rozkładu pożycia małżeńskiego, separacja nie może być orzeczona, jeżeli:

• wskutek niej miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków; chodzi tu o ustalenie, czy w razie orzeczenia separacji dobro wspólnego małoletniego dziecka ucierpi w większym stopniu, niż gdyby separacja nie została orzeczona;
• z innych względów orzeczenie separacji byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Masz pytanie lub wątpliwości? Skontaktuj się z autorem artykułu: rafal.przybyszewski@gmail.com