Jak nabyć własność przez zasiedzenie?

Grunt, budynek, lokal – każą nieruchomość można nabyć przez zasiedzenie. To sposób nabycia własności na skutek upływu czasu. Jeżeli nie posiadasz tytułu prawnego do nieruchomości, ale zachowujesz się jak właściciel, to możesz ją zasiedzieć, a więc nabyć legalnie i bezpłatnie. Zasiedzenie dotyczy też ruchomości.

Zasiedzenie polega na tym, że posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa jej własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat 20 jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze. Posiadacz samoistny to nikt inny, jak osoba, która rzeczą faktycznie włada jak właściciel. Natomiast po upływie lat 30 posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze (§ 2). Jeżeli właściciel nieruchomości, przeciwko któremu biegnie zasiedzenie, jest małoletni, zasiedzenie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem 2 lat od uzyskania pełnoletności przez właściciela (art. 173 k.c.).

Domniemania przysługujące właścicielowi mogą być obalone na podstawie dowodu przeciwnego przeprowadzonego przez osobę powołującą się na zasiedzenie. Taką osobę obciąża też dowód, że właściciel ustąpił wobec niej z woli władania co do całości prawa. Długotrwała utrata posiadania przez właściciela może prowadzić nawet do utraty prawa, jednak skutki posiadania rzeczy przez osobę nielegitymującą się do niej tytułem prawnym są skierowane przeciwko takiej tylko osobie, która legitymuje się prawem własności, lecz z prawa tego nie korzysta (postanowienie SN z dnia 21 października 2011 r., IV CSK 24/11, LEX nr 1147772).

Do zgłoszenia wniosku o stwierdzenie zasiedzenia własności uprawniony jest każdy zainteresowany (art. 609 § 1 k.p.c.). Zainteresowanym wnioskodawcą może być osoba, która dokonuje zasiedzenia, jej spadkobierca lub wierzyciel itd. W postępowaniu będą również uczestniczyć: obecny właściciel lub jego następcy prawni i inne osoby zainteresowane. Jeżeli miejsce pobytu właściciela rzeczy nie jest znane, można w trybie art. 143 i n. k.p.c. ustanowić kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu.

Zasiedzenie – Kancelaria w Bydgoszczy

Wniosek o wszczęcie postępowania w tej sprawie powinien odpowiadać wymogom pisma procesowego (art. 126 k.p.c.), a także zawierać dodatkowe elementy określone w przepisach kodeksu postępowania cywilnego przewidziane dla pozwu (art. 187 k.p.c.), z uwzględnieniem specyfiki postępowania nieprocesowego (np. należy wymienić zainteresowanych w sprawie). W tym zakresie należy wskazać dwie składowe treści pisma:

1)część obligatoryjną, tzn. taką, która jest niezbędna dla jego skuteczności; w tej części powinno się znaleźć:

-dokładnie określone żądanie;

-przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie, a w miarę potrzeby uzasadniających również właściwość sądu;

2)część fakultatywną, tzn. wnioski, które wnioskodawca może zawrzeć, jeżeli mają znaczenie w jego sytuacji; katalog elementów wchodzących w skład części fakultatywnej jest otwarty z uwagi na bogactwo przypadków, które mogą zaistnieć; do składowych tych należą w szczególności wnioski o:

-wezwanie na posiedzenie wskazanych przez wnioskodawcę świadków i biegłych;

-przeprowadzenie innych środków dowodowych (np. zażądanie od osoby trzeciej dokumentu będącego w jej posiadaniu).

Zgodnie z art. 126 § 2 k.p.c., gdy pismo procesowe jest pierwszym pismem w sprawie, obok oznaczenia miejsca zamieszkania lub siedziby i adresów stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników powinno dodatkowo zawierać:

1)numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL) lub numer identyfikacji podatkowej (NIP) powoda będącego osobą fizyczną, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania lub posiada go, nie mając takiego obowiązku, lub

2)numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku – numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP powoda niebędącego osobą fizyczną, który nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania.

Do pisma należy dołączyć pełnomocnictwo albo uwierzytelniony odpis pełnomocnictwa, jeżeli pismo wnosi pełnomocnik, który wcześniej nie złożył pełnomocnictwa. Od dnia 8 września 2016 r., jeżeli pełnomocnik dokonał wyboru wnoszenia pism za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, uwierzytelniony odpis pełnomocnictwa wnosi się za pośrednictwem tego systemu.

Do pisma procesowego należy dołączyć jego odpisy i odpisy załączników dla doręczenia ich uczestniczącym w sprawie osobom, a ponadto jeżeli w sądzie nie złożono załączników w oryginale, po jednym odpisie każdego załącznika do akt sądowych. Od dnia 8 września 2016 r. do pisma procesowego wnoszonego za pośrednictwem systemu teleinformatycznego dołącza się poświadczone elektronicznie odpisy załączników. Pismo procesowe wniesione za pośrednictwem systemu teleinformatycznego opatruje się bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu lub podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP.

Do wniosków, dotyczących nieruchomości ujawnionych w księdze wieczystej lub dla których prowadzony jest zbiór dokumentów, należy dołączyć odpis księgi wieczystej albo zaświadczenie o stanie prawnym, jaki wynika ze zbioru dokumentów (art. 607 k.p.c.).

W tych sprawach właściwy jest sąd położenia rzeczy (art. 606 k.p.c.).

Jeżeli wnioskodawca nie wskazuje innych zainteresowanych, orzeczenie może zapaść dopiero po wezwaniu innych zainteresowanych przez ogłoszenie. Sąd może zarządzić ogłoszenie również w innych wypadkach, jeżeli uzna to za wskazane. Ogłoszenie powinno zawierać dokładne określenie rzeczy, imię i nazwisko posiadacza rzeczy, a jeżeli chodzi o rzeczy ruchome – również jego miejsce zamieszkania. W zakresie nieuregulowanym w rozdziale o zasiedzeniu do ogłoszenia i orzeczenia stosuje się odpowiednio przepisy o stwierdzeniu nabycia spadku i przedmiotu zapisu windykacyjnego (art. 610 § 1 k.p.c.). Jeżeli w terminie wskazanym w ogłoszeniu nikt się nie zgłosi albo zgłaszający się nie wykaże własności, sąd stwierdzi zasiedzenie, jeżeli zostało ono udowodnione.

Sądem właściwym rzeczowo jest sąd rejonowy (art. 507 k.p.c.). Sprawy z zakresu prawa rzeczowego rozpoznawane są na rozprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej (art. 608 k.p.c.).

Od wniosku w tej sprawie pobiera się stałą opłatę sądową w kwocie 2000,00 zł (art. 40 u.k.s.c.). Natomiast opłatę stałą w kwocie 200 zł pobiera się od wniosku o stwierdzenie nabycia służebności gruntowej przez zasiedzenie (art. 39 ust. 1 pkt 3 u.k.s.c.).

Masz pytanie lub wątpliwości? Skontaktuj się z autorem artykułu: rafal.przybyszewski@gmail.com